ISTORIJAT SP - Švajcarska 1954: Čudo u Bernu i pad čuvene mađarske Lake konjice

PETO SVETSKO PRVENSTVO poznato je po mnogim oborenim rekordima i naravno najvećem iznenađenju u finalima. Trijumf Zapadne Nemačke nad zlatnom mađarskom Lakom konjicom posle 0:2 ušao je u anale fudbalske igre, a mnogi ga drže i za najveću nepravdu u istoriji fudbala. Mađari su u Švajcarsku došli sa strašnim timom (Puškaš, Kočiš, Cibor, Hidekuti, Grošič, Božik...), koji više od četiri godine nije izgubio nijednu utakmicu, tako da gotovo niko nije dovodio u pitanje njihov konačni trijumf. Pogotovo nakon 17 postignutih pogodaka u prve dve utakmice grupne faze i pobede nad Nemačkom od 8:3?!

Ispostaviće se, međutim, da su Nemci veliki posao za finale odradili upravo na tom susretu. Verner Lajbrih tako je tukao Puškaša po zglobovima da ovaj nije mogao da se vrati na teren sve do finala, a tamo nije bio ni bleda senka najboljeg napadača planete...

Na konačan ishod značajno je uticala i činjenica da su Nemci do finala došli pobedivši Austriju s laganih 6:1, dok su Mađari imali žestoke muke i u četvrtfinalu i u polufinalu. Posle velike tuče s Brazilcima, polomljenih noseva i prebijenih cevanica - 4:2, i isti rezultat u okršaju sa braniocem titule - Urugvajem.

FINALE ili „Čudo u Bernu“, kako se naziva okršaj Mađarske i Zapadne Nemačke, slovi za jedno od najuzbudljivijih finala otkako je fudbala. A s kompletnim „bekgraundom“ i svime što će kasnije dogoditi, odnosno uticajem koji će imati na razvoj čitave jedne nacije, meč na Vankdorfu spada u TOP 10 najvećih sportskih događaja u istoriji. Taj prepoznatljivi nemački mentalitet, čelična volja, istrajnost... rođeni su 4. jula u Bernu. Golovima povređenog Puškaša i Cibora Mađarska je povela sa 2:0, sve je išlo ka novoj „osmici“, ali onda... Maks Morlok i Helmut Ran do poluvremena uspevaju da izjednače; kako meč odmiče Mađari padaju, Nemci se dižu, i šest minuta pre kraja opet Ran - 3:2!

SVE MOZZART KVOTE ZA SVETSKO PRVENSTVO

Mađarska više nikada neće biti moćna, a Nemačka će postati najveća fudbalska sila Evrope.

JUGOSLAVIJA je prošla tešku grupu s Brazilom (1:1) i Francuskom (1:0), ali dalje od četvrtfinala nije mogla. Mada je po imenima imala jaču ekipu od Zapadne Nemačke. Panceri su zato imali velikog Sepa Herbergera, utemeljivača modernog nemačkog fudbala i ozbiljne taktike. Jugoslavija je četvrfinale izgubila sa 0:2.

AKO NISTE ZNALI...

* Televizija je po prvi put prenosila neku utakmicu Mundijala.

* Po prvi put dva brata osvojila su SP, Nemci Fric i Otmar Valter.

* Švajcarska na dobijanju Mundijala može da zahvali tome što je bila neutralna u Drugom svetskom ratu.

* U pokušaju da izbrišu sve što ih podseća na Marakanaso, Brazilci su po prvi put nosili zeleno-žutu opremu, umesto do tada standardne bele.

* Po prvi put svaki igrač, čak i oni na klupi, imali su brojeve na leđima. Javnost je to jako kritikovala, pošto se po prvi put mogao videti golman sa brojem 22 ili napadač sa brojem 17.

* Mađari su toliko bili uvereni u svoj trijumf da su već bili pripremili čitav program dočeka nacionalnih heroja, dok su na čuvenom stadionu NEP bila postavljena postolja za biste igrača.

* Na Mundijalu u Švajcarskoj učestvovalo je 16 ekipa. Ta brojka učesnika biće aktuelna sve do Španije 1982.

* Dvojica fudbalera sa Mundijala 1954. na narednom šampionatu igrali su za druge reprezentacije. Mađar Ferenc Puškaš poneo je dres Španije, baš kao i Urugvajac Hoze Santamarija.

* Pored Šandora Kočića 1954, samo još trojica igrača uspela su da postignu het-trik na Mundijalima. To su Fonten (1958), Gerd Miler (1970) i Gabrijel Batistuta (1994, 1998).

* Turska se na peto Svetsko prvenstvo plasirala u vrlo neobičnim okolnostima. U kvalifikacionom dvomeču sa Španijom imala je lošiji skor (1:4 i 1:0), ali kako FIFA tada nije priznavala gol-razliku, igrala se majstorica u Rimu. Rezultat 2:2. Isto tako i posle produžetaka. Sudija i organizatori našli su se u problemu. Konsultacije su potrajale, da bi se na kraju oba tima složila da 14-godišnji dečak po imenu Luiđi Franko Gema, čiji je otac radio na stadionu, s povezom na očima izvlači ceduljice. Sreća je pogledala daleko slabiju selekciju Turske.

* Sa 5,38 golova po utakmici Mundijal u Švajcarskoj najefikasniji je u istorji. Taj učinak teško će biti premašen...

---

FAKTI

Broj učesnika 16
Broj utakmica 26
Postignuto golova 140
Golova po meču 5,38
Najbolji strelac Šandor Kočiš, Mađarska (11 golova)
Najbolji igrač Šandor Kočiš, Mađarska
Ukupna poseta 943.000
Poseta po meču 36.269